Niewydolność serca jest istotnym problemem klinicznym, społecznym i ekonomicznym, stanowiącym ogromne wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej. W Polsce na niewydolność serca choruje niemal 1,4 milion osób, a każdego roku umiera niemal co dziesiąty z nich. Pomimo stałego rozwoju medycyny i wdrażania nowych metod terapii, rokowanie pacjentów z niewydolnością serca nadal pozostaje niekorzystne. Koszty ekonomiczne i społeczne niewydolności serca są bardzo wysokie i w ostatnich latach wykazują stałą tendencję wzrostową.

Niewydolność serca jest przyczyną ponad 10% wszystkich hospitalizacji w Polsce. Największym problemem są powtórne hospitalizacje po wypisie ze szpitala, które pogarszają rokowanie pacjentów. Stanowią one w Polsce ponad 95% kosztów opieki nad pacjentami z tą chorobą.

Poziom opieki ambulatoryjnej nad chorymi z niewydolnością serca nie jest satysfakcjonujący, co wynika z wielu ograniczeń systemu opieki zdrowotnej, z których głównymi są: niska dostępność opieki specjalistycznej i nowoczesnych metod diagnostycznych. Niewydolność serca sama w sobie odpowiada za szereg barier w dostępie do opieki medycznej – chorzy z tą chorobą są najczęściej w wieku podeszłym, niejednokrotnie samotni, obarczeni istotnym inwalidztwem, odizolowani od społeczności i grup wsparcia.

Dobrze zorganizowana opieka ambulatoryjna jest podstawowym warunkiem obniżenia liczby hospitalizacji i poprawy rokowania chorych z niewydolnością serca. Dlatego stworzyliśmy model ambulatoryjnej opieki medycznej z wykorzystaniem nowoczesnych metod nieinwazyjnej oceny klinicznej i telemedycyny.

W ramach projektu AMULET zaproponowano system teleopieki oparty na punktach opieki ambulatoryjnej (ambulatory care points, ACP), w których wiodącą rolę odgrywa wykwalifikowany personel pielęgniarski. Celem jest ograniczenie zaangażowania kardiologów w opiekę ambulatoryjną tylko do niezbędnych czynności. Zastąpiono osobisty kontakt z lekarzem telekonsultacją, ale równocześnie zapewniono wysokiej jakości ocenę pacjenta, wdrażając nowoczesne nieinwazyjne narzędzia diagnostyczne, takie jak kardiografia impedancyjna (impedance cardiography, ICG) oraz analiza składu ciała metodą bioimpedancyjną. Kompleksowa ocena kliniczna obejmuje w tym modelu pomiary kluczowych parametrów klicznicznych (tzw. vital signs): częstotliwości rytmu serca, ciśnienia tętniczego krwi, nasycenia krwi tętniczej tlenem, masy ciała, zawartości płynu w klatce piersiowej i całkowitej wody w organizmie.

Plan wizyt kontrolnych AMULET ma na celu zintensyfikowanie opieki wcześnie po wypisie i utrzymanie chorego w stabilnym stanie podczas kolejnych wizyt. Pełne dane kliniczne są wprowadzane do platformy telemedycznej, która umożliwia wgląd w dane pacjenta oraz zdalne podejmowanie decyzji terapeutycznych. Dodatkowo, aby zoptymalizować i dostosować farmakoterapię do indywidualnego profilu hemodynamicznego pacjenta, wdrożono moduł wsparcia decyzji oparty na obiektywnych parametrach hemodynamicznych.

Uzupełnieniem modelu opieki opartego na ACP jest opcja monitorowania wybranych pacjentów, np. podwyższonego ryzyka nagłej dekompensacji, w warunkach domowych. W ramach projektu AMULET opracowano koncepcję urządzenia do użytku domowego, które umożliwia ocenę uwodnienia klatki piersiowej. Rejestrowana jest impedancja podstawowa klatki piersiowej i jej zmiany w czasie. Dane przesyłane są do platformy telemedycznej, w której mogą zostać poddane analizie i zintegrowane z innymi danymi medycznymi (np. dotyczącymi objawów, które pacjent może zgłosić przez dedykowaną aplikację mobilną). Jest to rozwiązanie, które może być zastosowane u każdego pacjenta, ale jego użycie wydaje się szczególnie uzasadnione u pacjentów z chwiejnymi objawami i/lub w okresie po hospitalizacji spowodowanej zaostrzeniem niewydolności serca.

Wyniki badań hemodynamicznych prezentują się na platformie AMULET na tle skalowanych przedziałów alarmowych, określonych jako moduł wsparcia decyzji (recommendation support module, RSM). Na podstawie oceny wartości bezwzględnych wybranych parametrów oraz ich zmiany w czasie lekarzowi zdalnie oceniającemu wynik prezentowane są rekomendacje dotyczące dalszego postępowania.

Alarmy wskazują przyporządkowane im postępowanie terapeutyczne, które lekarz uwzględnia w podejmowaniu ostatecznej decyzji. Istotną funkcjonalnością jest możliwość zaplanowania nowych wartości granicznych przedziałów alarmowych dla następnej wizyty, odpowiadających celom terapeutycznym w przyszłości.

Opracowane w projekcie AMULET rozwiązania dają szansę na poprawę rokowania chorych z niewydolnością serca poprzez zwiększenie dostępności do opieki specjalistycznej, skuteczne wykrywanie objawów wskazujących na ryzyko zaostrzenia tej choroby, dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta, a w efekcie zmniejszenie liczby nagłych hospitalizacji.

Efekty kliniczne przedstawiono szczegółowo w zakładce „Publikacje”

Funkcjonalności platformy AMULET odpowiadają potrzebom systemu teleopieki nad chorymi przewlekle i usprawniają jej realizację. A są to między innymi:

• możliwość rejestracji ośrodków uczestniczących w programie, ze wskazaniem ich profilu i poziomu referencyjności
• możliwość rejestracji personelu ośrodków uczestniczących w programie, z uwzględnieniem różnych kategorii oraz wskazaniem ich uprawnień
• zaawansowane mechanizmy zarządzania dostępem do danych, w tym nadawania uprawnień dostępu do danych medycznych zgodnych z rolami w procesie i zapewnienie najwyższego poziomu ochrony przed nieuprawnionym dostępem
• możliwość rejestracji wizyt pacjentów i wykonanych procedur w kalendarzu platformy z określaniem uczestników tych epizodów po stronie personelu medycznego
• możliwość komunikacji między personelem medycznym, w tym wideo-/telekonsultacji
• system raportowania i generowania zestawień (np. wykonanych procedur)
• narzędzie (np. aplikacja) umożliwiające aktywny udział pacjenta w zakresie raportowania informacji dotyczących parametrów medycznych (np. masa ciała, ciśnienie tętnicze krwi, czas aktywności fizycznej w ciągu doby)

Wdrożony model opieki w punktach pielęgniarskich to główny, ale nie jedyny efekt projektu AMULET. Stworzyliśmy również nowe urządzenie mobilne, które umożliwia ocenę parametrów życiowych w warunkach domowych.

Na podstawie analiz danych medycznych pozyskanych w Projekcie opracowaliśmy zaawansowane modele predykcyjne zapewniające wsparcie procesu diagnostyczno-terapeutycznego.

Zgromadzone dane stanowią bogate źródło wiedzy o chorych z niewydolnością serca. Mogą zostać wykorzystane w przyszłości w celach naukowych (analizy eksploracyjne) oraz dydaktycznych.